NHẬN BIẾT VÀ XỬ LÝ DẦU ĐỘNG CƠ BỊ NHIỄM NƯỚC, XĂNG

1. Dấu hiệu nhận biết dầu động cơ nhiễm nước

• Màu sắc & hình thái:
  • Dầu biến thành màu nâu sữa, trắng đục (dạng nhũ tương, giống cà phê sữa).
  • Xuất hiện bọt trắng ở que thăm dầu hoặc nắp châm dầu.
• Mùi: mất mùi đặc trưng, xuất hiện mùi ẩm mốc, tanh.
• Thông số kiểm tra phòng thí nghiệm:
  • Hàm lượng nước (ASTM D6304 – Karl Fischer) vượt quá giới hạn cho phép (≤ 0,1%).
  • Độ nhớt động học (KV40/KV100 – ASTM D445) giảm bất thường.
  • TAN (Total Acid Number – ASTM D664/D974) tăng do thủy phân phụ gia.
• Biểu hiện vận hành:
  • Động cơ khó khởi động, rung, khói trắng xanh.
  • Xuất hiện hiện tượng ăn mòn bạc, xước xylanh sớm.

2. Dấu hiệu nhận biết dầu động cơ nhiễm xăng

• Màu sắc & trạng thái: dầu loãng bất thường, màu tối hơn.
• Mùi: có mùi xăng sống rõ rệt khi rút que thăm dầu.
• Thông số kiểm tra:
  • Độ nhớt KV40/KV100 giảm mạnh do xăng pha loãng.
  • Điểm chớp cháy cốc hở (Flash Point – ASTM D92) hạ thấp từ >200 °C xuống chỉ khoảng 100–120 °C.
• Biểu hiện vận hành:
  • Động cơ hao nhiên liệu, thải khói đen.
  • Nổ lụp bụp, dễ gõ máy, bugi đóng muội đen.

3. Nguyên nhân thường gặp

• Nhiễm nước:
  • Rò rỉ két nước, hỏng gioăng quy-lát, nứt block, hư bộ làm mát dầu/nước.
  • Ngưng tụ hơi ẩm khi xe ít sử dụng hoặc điều kiện khí hậu ẩm ướt.
• Nhiễm xăng:
  • Rò rỉ hệ thống phun xăng, xăng thừa chảy xuống cácte.
  • Vận hành không đúng (để nổ cầm chừng lâu, khởi động liên tục quãng ngắn).

4. Trường hợp đặc biệt: dầu động cơ nhiễm nước do ngập lụt

• Cơ chế xâm nhập:
  • Nước tràn vào qua đường hút gió → xuống buồng đốt → hòa vào dầu.
  • Tràn ngược qua ống thông hơi cácte (PCV).
  • Thẩm thấu qua gioăng, phớt trục khi chịu áp lực nước.
  • Khi ngập sâu, toàn bộ động cơ biến thành “bể chứa”, dầu hòa lẫn nước, bùn, rác.
• Đặc tính dầu nhờn sau khi nhiễm:
  • Nhũ hóa mạnh, chuyển màu cà phê sữa, nhiều bọt khí.
  • Mất độ nhớt, màng dầu bôi trơn bị phá vỡ.
  • Tăng tốc oxy hóa, ăn mòn do nước chứa muối, vi sinh, tạp chất.
  • Hình thành sludge (cặn bùn) gây tắc đường dầu.
• Hậu quả với động cơ:
  • Bạc trục, piston, xylanh nhanh chóng mài mòn, có thể bó kẹt sau vài phút vận hành.
  • Bơm dầu mất áp suất do hút dầu-nước.
  • Turbo, ổ bi trục cam gỉ sét, hỏng sớm.
  • Nguy cơ thủy kích khi khởi động.

5. Biện pháp xử lý & khắc phục

• Ngắn hạn:
  • Tuyệt đối không khởi động sau khi ngập nước.
  • Xả toàn bộ dầu động cơ và lọc dầu.
  • Xả rửa nhiều lần bằng dầu xả chuyên dụng hoặc dầu loãng, thay lọc dầu mới.
• Xử lý gốc rễ:
  • Nhiễm nước → kiểm tra két nước, gioăng quy-lát, bộ làm mát dầu/nước.
  • Nhiễm xăng → kiểm tra kim phun, bơm cao áp, bugi, hệ thống đánh lửa.
• Kiểm tra bổ sung:
  • Thay lọc gió, bugi, kim phun nếu nhiễm nước.
  • Kiểm tra nước làm mát, thay mới nếu có dấu hiệu bẩn.
  • Đo nén, kiểm tra bạc, hạ máy đại tu nếu nhiễm nặng.

6. Khuyến cáo kỹ thuật

• Sau xử lý, nên lấy mẫu dầu sau 200–1.000 km để phân tích:
  • ASTM D6304 (hàm lượng nước),
  • ASTM D445 (độ nhớt),
  • ASTM D5185 (kim loại mòn),
  • ASTM D92 (Flash Point).
• Nếu hàm lượng nước hoặc kim loại (Fe, Cu, Pb) cao → phải kiểm tra cơ khí tổng thể.
• Với khu vực thường xuyên ngập lụt:
  • Rút ngắn chu kỳ thay dầu (5.000 km thay vì 8.000–10.000 km).
  • Ưu tiên dầu động cơ có phụ gia chống gỉ, khả năng tách nước tốt.