Khi đèn báo nhiệt độ (biểu tượng hình nhiệt kế hoặc chữ “TEMP”) sáng đỏ, điều đó cho thấy động cơ đang quá nhiệt (overheating) hoặc hệ thống làm mát (cooling system) gặp sự cố. Nếu tiếp tục vận hành, có thể dẫn tới nứt nắp quy lát, cháy gioăng đầu, bó kẹt piston hoặc cong thanh truyền.

NGUYÊN NHÂN KỸ THUẬT PHỔ BIẾN

1️ Nhiệt độ dung dịch làm mát tăng bất thường

• Thiếu nước làm mát:
  • Mức nước trong két chính hoặc bình phụ (reservoir) thấp hơn mức MIN.
  • Có thể do rò rỉ tại két nước, ống cao su, bơm nước (water pump) hoặc gioăng mặt máy.
  • Dấu hiệu nhận biết: có vết loang dung dịch màu xanh/đỏ hồng dưới gầm xe.
• Nắp két nước hỏng:
  • Van áp suất trong nắp (pressure cap ~1.1–1.3 bar) không giữ được áp → dung dịch sôi sớm, trào ra ngoài.

2️ Hệ thống làm mát không hoạt động đúng chức năng

• Quạt két nước (radiator fan) không quay:
  • Nguyên nhân: cháy mô-tơ quạt, hỏng rơ-le, cầu chì hoặc cảm biến nhiệt ECT không kích hoạt quạt.
  • Cách kiểm tra: khi nhiệt độ lên ~90–95 °C mà quạt không chạy → nghi ngờ hư cảm biến/rơ-le.
• Két nước bẩn, tắc nghẽn:
  • Do muối khoáng trong nước máy hoặc cặn chống đông cũ bám trong ống dẫn.
  • Làm giảm khả năng tản nhiệt → nên xúc rửa hệ thống định kỳ bằng dung dịch chuyên dụng.
• Van hằng nhiệt (thermostat) kẹt đóng:
  • Khi kẹt, nước làm mát không lưu thông từ máy đến két → nhiệt độ tăng nhanh.
  • Dấu hiệu: ống nước trên nóng nhưng ống dưới két nước lạnh.

3️ Lỗi cảm biến và mạch điện

• Cảm biến ECT (Engine Coolant Temperature Sensor) hư:
  • Gửi tín hiệu sai về ECU → đèn báo sáng giả hoặc ECU không kích hoạt quạt.
  • Cần kiểm tra điện áp tín hiệu (0.3–4.8 V) bằng máy chẩn đoán (OBD-II).
• Giắc cắm, dây tín hiệu bị đứt hoặc oxy hóa:
  • Thường gặp sau sửa chữa, nước ngập, hoặc chuột cắn dây.

4️ Nguyên nhân khác từ hệ thống động cơ

• Thiếu hoặc xuống cấp dầu bôi trơn:
  • Dầu cũ, đặc hoặc cạn khiến ma sát trong buồng máy tăng → sinh nhiệt nhiều.
  • Kiểm tra mức dầu bằng que thăm (dipstick) – nếu dưới mức MIN → cần bổ sung đúng cấp SAE/API khuyến cáo.
• Tải nặng hoặc bó phanh, bó piston:
  • Xe chở nặng, leo dốc lâu, hoặc phanh dính gây sinh nhiệt cơ học.

XỬ LÝ KHẨN CẤP KHI ĐÈN ĐỎ SÁNG

Bước 1: Dừng xe an toàn

• Tấp xe vào lề, tắt điều hòa (A/C), giữ số N hoặc P, chờ 1–2 phút để nhiệt giảm bớt.
• Nếu đèn vẫn sáng → tắt máy ngay để tránh bó máy.

Bước 2: Không mở nắp két nước khi còn nóng

• Áp suất bên trong két lên đến 1 bar (~100 kPa), có thể phun dung dịch 100 °C gây bỏng nặng.
• Chờ ít nhất 15–30 phút cho động cơ nguội, sờ thấy két nước mát mới mở nắp bằng khăn dày.

Bước 3: Kiểm tra cơ bản

• Mức nước làm mát trong bình phụ → nếu thấp, châm thêm dung dịch coolant tiêu chuẩn (không dùng nước máy).
• Quạt két nước: bật ON (không nổ máy) để xem quạt có hoạt động không.
• Quan sát rò rỉ: tìm hơi nước hoặc chất lỏng rỉ ra từ ống, két, bơm.

LỜI KHUYÊN BẢO DƯỠNG KỸ THUẬT

TÓM TẮT NGẮN GỌN CHO NGƯỜI LÁI

Đèn đỏ báo nhiệt sáng = DỪNG XE NGAY.

• Không cố chạy thêm.
• Chờ nguội, kiểm tra nước làm mát, quạt, rò rỉ.
• Nếu không rõ nguyên nhân → đưa xe đến gara để kiểm tra van hằng nhiệt, cảm biến ECT, bơm nước và hệ thống điện quạt.